ตราสารอนุพันธ์และตลาดอนุพันธ์

ตราสารอนุพันธ์ (อังกฤษ: derivative บางตำราอาจเรียกว่า สัญญาอนุพันธ์) เป็นตราสารทางการเงินประเภทหนึ่ง ที่มูลค่าของตราสารจะขึ้นอยู่กับกระแสเงินของสินทรัพย์อ้างอิง ไม่ได้มีค่าจากกระแสเงินของตัวตราสารเองโดยตรง ตัวอย่างของตราสารอนุพันธ์ ได้แก่ สัญญาซื้อขายล่วงหน้าแบบมาตรฐาน (futures), สัญญาซื้อขายล่วงหน้าแบบไม่มาตรฐาน (forward), ตราสารแลกเปลี่ยน (swap), ตราสารสิทธิ (option) เป็นต้น และมีสินทรัพย์ที่สามารถอ้างอิงได้คือ เงินตราต่างประเทศ ตราสารหนี้ ตราสารทุน สินค้าโภคภัณฑ์ เช่น โลหะมีค่า สินค้าเกษตร น้ำมัน หรือสินค้าอื่นใดที่มีดัชนีแน่นอนรองรับการออกตราสารอนุพันธ์ได้

เพราะฉะนั้นตามความเข้าใจของผม จัดว่า Forex ก็คือตราสารอนุพันธ์ชนิดหนึ่งเช่นกัน กับคำถามชวนคิดที่ว่า Forex เกี่ยวอะไรกับหุ้นนั้น ขอบอกว่าไม่เกี่ยวกับหุ้นโดยตรง เพียงมีลักษณะคล้ายคลึงกัน มีการซื้อขายแบบเดียวกัน เช่นในไทยก็คือตลาด TFEX นั้นเอง เพียงแต่เงื่อนไขจะไม่เหมือนกันเท่านั้นเอง

ตลาดทุน Forex
จัดอยู่ใน Subset กลุ่มจำพวกการลงทุนชนิดหนึ่ง แต่เป็นตลาดสากลขนาดใหญ่ การเคลื่อนไหวของค่าเงินเกิดมาจาก ดัชนี GDP ของประเทศค่าเงินนั้นๆ มีส่วนด้วยเช่นกัน จึงเป็นที่มาคำว่า "หุ้น Forex" เพราะจะสื่อออกมาให้เป็นที่เตะตาแก่นักลงทุนมือใหม่ที่กำลังศึกษาการลงทุนในตลาด Forex อยู่นั้น ให้เข้าใจความหมายได้ง่ายขึ้น ว่าลักษณะการซื้อขายค่าเงิน ก็เหมือนกับการเก็งกำไรในตลาดหุ้น ผลิตภัณฑ์ ฟิวเจอร์ ทั่วไปนั้นเอง

สรุป Forex (Foreign Exchange) ก็คือตลาดแลกเปลี่ยนเงินตรา ลักษณะคือลงทุนเก็งกำไรจากส่วนต่างของค่าเงินในสกุลเงินนั้นๆ ที่มีมูลค่าเพิ่มขึ้นหรือลดลง ซื้อขึ้น และ ซื้อลงได้

ตลาดทุนไทย 
เพื่อส่งเสริมการออกตราสารอนุพันธ์และเป็นเครื่องมือวัดสภาวะตลาดสำหรับกองทุนรวมต่างๆ ตลาดหลักทรัพย์ฯ จึงจัดทำ ดัชนีราคา SET50 Index และ ดัชนีราคา SET100 เพื่อเป็นดัชนีราคาหุ้นที่ใช้แสดงระดับและความเคลื่อนไหวของราคาหุ้นสามัญ 50 และ 100 ตัวที่มีมูลค่าตามราคาตลาด (Market Capitalization) สูง การซื้อขายมีสภาพคล่องสูงอย่างสม่ำเสมอ และมีสัดส่วนผู้ถือหุ้นรายย่อยผ่านเกณฑ์ที่กำหนด การปรับรายการหลักทรัพย์

สรุป SET50 Index Futures (Stock Exchange of Thailand) ก็คือหุ้นไทยแบบฟิวเจอร์ ที่เปิดให้คนมาลงทุนเก็งกำไรจากส่วนต่างของราคาหุ้นที่เพิ่มขึ้นหรือลดลงนั้นเอง ซื้อขึ้น และ ซื้อลงได้